Erfenis & stiefkinderen

Een legitieme portie is een niet opeisbare vordering in geld op de langstlevende ouder. Een wilsrecht is voor het stiefkind een sterker recht. Het kind kan van de stiefouder eisen dat deze goederen uit de nalatenschap van de overleden ouder aanwijst waarvan de waarde overeenkomt met het erfdeel van het kind.

Het kind kan vervolgens eisen dat deze roerende of onroerende goederen in (bloot) eigendom worden overgedragen en de stiefouder het vruchtgebruik van deze zaak zal krijgen.

Erfenis en de positie van stiefouders en stiefkinderen

Het is bekend dat in Nederland 1 op de 3 huwelijken eindigt in een echtscheiding. In de Randstad ligt dit zelfs hoger. Na een scheiding wordt er ook weer vaak hertrouwd. Beide partners hebben soms kinderen uit een eerder huwelijk. En zo ontstaan veel samengestelde gezinnen. De erfenis verdelen wordt hierdoor zeker niet eenvoudiger.

Wat is nu de positie bij een erfenis van stiefouders en stiefkinderen?

Een kind wordt geconfronteerd met een stiefvader of stiefmoeder. Op het moment dat zijn overgebleven ouder gaat trouwen en vervolgens eerder komt te overlijden dan de stiefouder dan lijkt het erop dat de stiefouder, de langstlevende, de beschikking krijgt over het volledige vermogen van de biologische ouder die is komen te overlijden.

Echter, schijn bedriegt. De wetgever heeft voor deze situatie een oplossing bedacht. Op het moment dat de getrouwde ouder komt te overlijden dan heeft het kind wilsrechten. Daarbij is het belangrijk te stellen dat wilsrechten iets anders zijn dan een legitieme portie.

Legitieme portie

Een legitieme portie is een niet opeisbare vordering in geld op de langstlevende ouder. Een wilsrecht is voor het stiefkind een sterker recht. Het kind kan van de stiefouder eisen dat deze goederen uit de nalatenschap van de overleden ouder aanwijst waarvan de waarde overeenkomt met het erfdeel van het kind. Het kind kan vervolgens eisen dat deze roerende of onroerende goederen in (bloot) eigendom worden overgedragen en de stiefouder het vruchtgebruik van deze zaak zal krijgen.

Praktijkvoorbeeld

Jan is getrouwd met Marijke en ze hebben een kind Tina. Jan komt te overlijden, waarna Marijke hertrouwt met Robert. Na 10 jaar komt ook Marijke te overlijden. Het erfdeel van Tina in de nalatenschap van Marijke bedraagt €100.000. Maar let er op dat Marijke ook al een erfdeel had in de nalatenschap van Jan.

Wilsrechten

Tina kan zich nu ten aanzien van de nalatenschap van Marijke beroepen op haar wilsrechten. Dat betekent dat Tina aan Robert (de stiefvader) kan vragen om (on)roerende zaken uit de nalatenschap van Marijke die een waarde hebben van €100.000 vertegenwoordigen in bloot eigendom te laten overdragen waarover Robert vervolgens het vruchtgebruik over krijgt. Denk bijvoorbeeld aan de woning of een aandeel in de echtelijke woning zijn dat in bloot eigendom kan worden overgedragen.

Vruchten

Waak ervoor dat de stiefouder alle vruchten (lees inkomsten) blijft genieten, Robert kan zich op standpunt stelen dat Tina over de genoemde € 100.000 de hypotheekrente moet betalen. Het stiefkind kan dan aan de kantonrechter vragen om dit niet te hoeven doen. Robert kan de woning vervolgens niet zo maar verkopen zonder toestemming van Tina, omdat de bloot eigendom is overgedragen. Robert kan dit ondervangen door bijvoorbeeld een tweede hypotheek aan Tina te geven.

Als een woning wordt verkocht moet een hypotheek worden afgelost of deze kan in een nieuwe woning worden meegenomen. Maar er speelt nu nog een ander probleem.

Opeisbaar

Omdat Jan is overleden is het erfdeel van Tina in de nalatenschap van Jan op het moment dat Marijke komt te overlijden direct opeisbaar. Als stiefvader zal Robert eraan moeten meewerken dat het erfdeel aan Tina betaald wordt. Dit probleem speelt niet als Jan en Marijke zouden zijn gescheiden. Als Marijke vervolgens hertrouwt en komt te overlijden dan kan Tina zijn wilsrechten jegens Robert opeisen (overdragen (on)roerende zaken en vestigen vruchtgebruik).

Rechten veilig stellen

Het is van groot belang om er bij stiefkinderen voor te zorgen dat rechten zijn veilig gesteld op het moment dat de langstlevende ouder gaat hertrouwen. Deze kan er verstandig aan doen om het erfdeel van het kind uit de nalatenschap van de overleden ouder al aan het kind uit te keren op het moment dat hij/zij gaat hertrouwen.

Boedelbeschrijving

Voor het kind is het van belang te weten waaruit de nalatenschap van de overleden ouder bestond en op welke wijze het vermogen van de langstlevende ouder is opgebouwd. Het is verstandig voor het kind om dan een boedelbeschrijving te laten opmaken. Immers, als Marijke hertrouwt met Robert en Marijke komt te overlijden dan kan aan de hand van de boedelbeschrijving worden nagegaan waaruit de nalatenschap bestond.

Escape wilsrechten

Je moet er op letten dat de stiefouder een escape heeft om onder de wilsrechten uit te komen. De stiefvader kan de stiefkinderen een redelijke termijn stellen waarbinnen zij moeten verklaren of zij al dan niet gebruik maken van hun wilsrechten. Als het kind niet reageert dan kan deze zijn of haar wilsrechten niet meer opeisen.

---

Lees ook

---

Veel gestelde vragen