Bewindvoering – bescherming van de nalatenschap

Vereniging van Erfrecht Advocaten nederland

Soms bestaan er twijfels of een erfgenaam goed kan omgaan met een nalatenschap. Bijvoorbeeld doordat de erfenis complex is (aandelen, bedrijven en/of onroerend goed). Soms omdat de erfgenaam lastig zelfstandig met geld kan omgaan. Wat kunt u doen om in deze gevallen de nalatenschap bij overlijden te beschermen? Bewindvoering biedt de oplossing.

U kunt uw nalatenschap onder bewind stellen, zolang als dat u nodig acht. Kiest u hiervoor, dan beheert een bewindvoerder de nalatenschap. Het betekent dus niet dat de erfgenaam onder bewind staat. Als de erfgenaam middelen uit de erfenis wil gebruiken, moet hij echter wel eerst toestemming vragen aan de bewindvoerder.

Dat u een bewindvoerder kunt aanstellen is opgenomen in de wet. Artikel 4:153 en 4:164 lid 1.D BW stellen:

“Een erflater kan bij uiterste wilsbeschikking bewind instellen over een of meer door hem nagelaten of vermaakte goederen. Tenzij de erflater anders heeft bepaald, treedt het bewind in werking op het tijdstip van zijn overlijden. […] De hoedanigheid van bewindvoerder eindigt […] in de bij de uiterste wil bepaalde gevallen”.

U kunt naar wens meerdere bewindvoerders benoemen. Ook kunt u voorzien in een opvolger voor de eerste bewindvoerder. Het is namelijk bij de wet geregeld dat het bewind stopt bij overlijden van de bewindvoerder.

Bewind aanvragen als erfgenaam

Ook de executeur, een erfgenaam, legataris of rechthebbende in andere vorm kan bewindvoering aanvragen [Art. 4:157 BW]. De kantonrechter kan in dit geval een bewindspersoon aanstellen.

Bewind verwerpen

Soms is er als erfgenaam de gelegenheid om de bewindvoering te verwerpen. Dit kan bijvoorbeeld als de erfgenaam het kind van de overledene is. Het kind kan dan aanspraak maken op de legitieme portie. Dit is de helft van de erfenis waar hij als kind recht op had. Het is het deel waar ook kinderen die onterfd zijn recht op blijven hebben.

Soms is de erfgenaam verplicht het bewind te aanvaarden. Dit is bijvoorbeeld wanneer de persoon niet geschikt is om de erfenis zelf te beheren of wanneer er zoveel schulden bestaan dat de erfenis grotendeels op zou gaan aan de afbetaling.

Bewind beëindigen

Het bewind kan tot onbepaalde tijd doorlopen, maar ook eindigen om verschillende redenen. Een hiervan is dat er door de erfgenaam aan de in het testament gestelde voorwaarden is voldaan, of de erfgenaam pleit ervoor de bewindvoering te beëindigen. Art. 4:180 BW lid 1 zegt:

“Voor zover het bewind is ingesteld in het gemeenschappelijk belang van de rechthebbende en een of meer anderen, eindigt het wanneer dat belang vervalt.”

Denk bijvoorbeeld aan een kind dat een bepaalde leeftijd heeft bereikt. Of aan een erfgenaam die verslaafd was aan verdovende middelen. Hij is onder bewind gesteld toen de erfenis vrij kwam. Nu is hij afgekickt en al een aantal jaren clean. Dan kan het bewind komen te vervallen. Als er vijf jaar is verstreken sinds het overlijden van de erflater, kan de erfgenaam altijd een aanvraag doen voor opzegging van bewind.